De tijd vliegt nog steeds

Het is ongelooflijk hoe snel mensen geneigd zijn om over andere (groepen) mensen in stereotypen te denken. Dat gebeurt vandaag de dag volop, maar vroeger was het niet anders. Mensen in Suriname, waar verschillende bevolkingsgroepen naast (of langs) elkaar leefden, hadden er ook een handje van. Alle bevolkingsgroepen kregen door alle andere bevolkingsgroepen hun eigen etiket. Zo zouden de Hindostaanse contractarbeiders gierig en gewelddadig zijn geweest, de Javaanse contractanten gewillig, maar geneigd om al hun verdiende geld te verbrassen.

Veel van dit soort typeringen zijn vandaag de dag nog springlevend in Suriname en terugkijkend met behulp van het archief is het soms lastig om je van dit soort stereotypische vooroordelen te ontdoen. Toch is het een interessante bezigheid om te achterhalen waar dit soort stereotypen vandaan komen en natuurlijk wat er van waar is. Dat is dan ook één van de punten van mijn onderzoek.

Het vele archiefwerk werpt inmiddels steeds meer vruchten af. Dat mag ook wel, want ik heb zelfs al twee zaterdagochtenden achter elkaar in het Nationaal Archief Suriname gezeten. Daarnaast breng ik er doordeweeks natuurlijk aardig wat uurtjes door. Dankzij mijn laptop kan ik alle archiefstukken redelijk snel verwerken. Maar afgelopen week ben ik me in het archief toch wel behoorlijk geschrokken!

Ik kwam aan in het archief, zette zoals ik gewoon ben mijn laptop klaar en drukte op het power-knopje. De eerste drie seconden waren nog normaal, maar toen werd het beeld zwart.

'DISC ERROR'

Er was iets mis met de harde schijf van mijn laptop! En dat terwijl ik dat apparaat hier hard nodig heb! Ik zag mijn archiefwerk al in duigen vallen! Gelukkig had ik wel back-ups gemaakt van alles wat ik tot dusver had. Ik gaf niet direct op... een paar keer opnieuw opstarten en wat rommelen op de plaats waar ik wist dat de harde schijf zat hadden geen resultaat. Uiteindelijk heb ik met twee sleutels de harde schijf uit de laptop gehaald en weer stevig teruggeplaatst en wat een opluchting: alles werkte weer! Waarschijnlijk was de taxi een beetje te hard over een verkeersdrempel gereden waardoor de harde schijf los was geschoten.

Behalve het archiefwerk heb ik afgelopen week ook weer een interview gedaan, ditmaal in Lelydorp. Er gaat een busje vanuit Paramaribo naar Lelydorp en busjes hier zijn geweldig! Sommige zien er wat gammel uit, de snelheidsmeter werkt vaak niet, maar daar staat tegenover dat er geweldige Caraïbische muziek uit de luidsprekers schalt. Als je eruit wil moet je op de schel (de bel) drukken en dan stopt het busje.

Omdat ik wat te vroeg in Lelydorp was, kocht ik er een krantje en ging in een Surinaams café wat drinken. Uiteraard werd ik daar als bakra (een min of meer negatieve term voor Hollander) al snel gevonden door enkele minder bedeelden die wel wat geld of koffie wilden hebben. Ik knoop soms een praatje met ze aan, maar na een uurtje in het centrumpje van Lelydorp (waar ik ook een lekker portie roti-kip ophad), liep ik alvast richting het huis van degene die ik moest interviewen. Dat bleek nog een fiks eind lopen, minstens een half uur in de brandende zon. Maar uiteindelijk kwam ik er dan, en werd ik er vriendelijk ontvangen. Ik was even vergeten dat het in Suriname gebruikelijk is dat er eten voor je klaarstaat als je aan het begin van de middag bij iemand komt. Dus, hoewel mijn maag nog vol zat, kon ik weer aan de bak. Ik zal er zeker niet over klagen!

De terugweg was ook weer een belevenis. De chef (buschauffeur) zette wel een beetje een dubieus muziekje op (ik meende woorden als 'Nederlanders moordenaars' en 'Den Haag moordmachine' op te vangen), maar het tochtje was weer leuk. In Suriname rijdt men aan de linkerkant van de weg, maar omdat veel auto's uit Nederland of Amerika komen, zit het stuur bij bijna een derde van de auto's aan de verkeerde kant. Het maakt het verkeer er niet veel veiliger op...

Toen ik thuiskwam hadden Annika en Christine weer roti voor me klaarstaan (nog bedankt !) We moesten direct door, want we hadden een verjaardag van ene mevrouw Carlien, die 60 werd. Carlien is de tante van een studente die we hier hebben ontmoet, dat is hier goed genoeg om in aanmerking te komen om een verjaardagsfeest bij te mogen wonen. De dag erna, op 8 mei, zou mijn vader 60 worden, dus dat vierde ik er maar gelijk bij. Carlien had eerst een dankdienst in haar eigen tuin en daarna barstte het feest los, met Surinaamse muziek en.... Surinaams eten (alweer!) Verschillende mensen ontmoet, waaronder een aantal Nederlandse Surinamers met een Amsterdam accent, uit onze hoofdstad dus.

Inmiddels is het weer weekend. Vorig weekend ben ik zaterdag, na de ochtend in het archief, met Christine naar Paramaribo Zoo gegaan. Paramaribo Zoo bevind zich op een van de vele rustieke plekjes in Paramaribo. Hoewel sommige dieren (vooral de apen) in opvallend kleine, saaie kooitjes zaten, was het wel een hele belevenis! Uiteraard deden we ook de speeltuin van Paramaribo Zoo aan, waar zich een geweldig kabelbaantje bevond, hoewel er wel een flinke plas modder onder lag. Nadat ik er op was geroesjt, ging Christine het proberen. Helaas, helaas, ze trok zich niet ver genoeg op en kwam midden in de modderplas terecht. Uiteraard zag ze er nogal... vies uit daarna, maar hilariteit alom. Op de terugweg van Paramaribo Zoo kwamen we nog langs een veld waar een stel Surinamers aan het voetballen waren en werd ik direct uitgenodigd om mee te doen. Misschien dat ik later nog op dat aanbod inga, maar toen was het tijd om weer huiswaarts te gaan.

De zondag erna ben ik weer naar de Tabernacle kerk geweest, waar de dienst wederom bijzonder lang duurde (ditmaal van half 11 tot half 3).

Afgelopen vrijdagavond had Christine een interview met Erwin de Vries, de bekendste kunstenaar van Suriname. Het interview vond plaats in 't Vat, een café-restaurant die min of meer dient als Nederlandse enclave in Paramaribo. Er zijn meestal alleen Nederlanders, en 's avonds komt Erwin de Vries er zeer vaak. Ik liet Christine eerst even haar interview doen, en ging zelf even wandelen. Al snel kwam ik aan de praat met een lokale Javaanse jongen, die me allerlei sterke verhalen wist te vertellen. Onder andere dat het wrak van de Goslar, een Duits schip uit de Tweede Wereldoorlog dat nog steeds midden in de Suriname rivier voor Paramaribo ligt, niet kan worden geborgen, omdat er dan zo'n ontzettende draaikolk zou ontstaan dat de hele rivier leegstroomt.

Na een uurtje ging ook ik naar 't Vat, waar ik zelf ook nog uitgebreid met onder anderen Erwin de Vries heb gesproken. We hadden een interessant gesprek en op een gegeven moment liet hij me voor me uit kijken, pakte zijn schetsboek, en begon een tekening van me te maken. Dus nu heb ik een originele Erwin de Vries tekening, van mij. Deze schilder/beeldhouwer is de meest beroemde van Suriname en heeft onder andere het slavernijmonument in Amsterdam ontworpen. Voor ik naar Suriname kwam was ik kort in Parijs, daar maken kunstenaars ook zulk soort tekeningen in Montmarte, voor tientallen euro's. Maar mijn tekening is van een gerenommeerd kunstenaar, die flink wat geld heeft verdiend met zijn werken.

Gisterenochtend kwam ik in het archief een Nederlandse historicus tegen, die ik in Leiden ook al had gesproken. En vanmorgen kwam onze scriptiebegeleider, dhr. Meel, even kort langs bij ons huis. Hij is gisteren in Suriname aangekomen. Vanavond begint de jaarlijkse conferentie van de Association of Caribbean Historians, dus ik ben benieuwd wat we tegen gaan komen. Als het goed is, hebben we dinsdagavond een receptie in het voormalige gouverneurspaleis, tegenwoordig het presidentieel paleis.

Misschien gaan we ook Balkenende nog zien, die zich dezer dagen ook in Suriname ophoud. Vorige week hebben we hier nog een lezing bijgewoond van Tweede-Kamerlid Van Bommel, die betoogde dat Balkenende namens de Nederlandse regering zijn excuses moet aanbieden voor het slavernijverleden. De Surinamers zelf denken hier zeer verschillend over, maar toch ben ik benieuwd wat Balkenende gaat doen.

Zelf hoop ik op een leuke conferentie. Ik ben vandaag een beetje grieperig (het heerst hier ook). Ik heb vooral zin om de komende tijd nog wat leuk archiefwerk te doen, en nog meer zin om nog een keertje naar het regenwoud te gaan voor ik, over minder dan 2,5 week, weer naar Nederland hoop terug te keren.